De zestiende etappe van het Pieterpad loopt van Braamt naar Millingen a/d Rijn. De etappe is 24 km lang en gaat via prachtige bossen, door een stukje Duitsland. Bij Hoch Elten daal je weer af naar Nederland en de Rijn. Je steekt hier de Rijn over met de veerboot en komt aan in Millingen a/d Rijn. Ik kijk uit naar deze etappe maar ik zie er ook een beetje tegenop. Maar vol goede moed ga ik vandaag weer van start.
Je leest hier mijn ervaringen en praktische tips om optimaal te genieten van deze 16e etappe van het Pieterpad: Braamt – Millingen a/d Rijn.
Probe around the Globe gebruikt affiliate links. Als je op een van mijn affiliate links klikt en daarna een aankoop doet, verdien ik hierop een kleine commissie. Hier zitten geen extra kosten aan voor jou, maar helpt deze website enorm!
Ik heb het Pieterpad alleen gelopen in het voorjaar. Ik ben in 1x van Pieterburen naar de Sint Pietersberg in Maastricht gelopen. Wil je meer lezen over het Pieterpad en mijn wandelavonturen, ga dan naar deze Pieterpad pagina.
Etappe 16 van het Pieterpad: Braamt – Millingen a/d Rijn
Ik kijk uit naar deze etappe door de bossen bij Braamt en Duitsland. Maar ik zie ook tegenop om het stuk over de dijk te lopen. Plus, mijn camping waar ik vanacht ga logeren ligt 4 km buiten Millingen a/d Rijn. Dat wordt dus dik 26-27 km lopen. Ik vraag me serieus af of ik dat ga halen, en hoe dan?
Maar er zit niets anders op, ik heb ontzettend veel zin in deze etappe en ik ga gewoon van start. We zien wel hoe het loopt!
Pieterpad etappe 16 van Braamt naar Millingen, de route
Deze etappe van het Pieterpad, staat beschreven als 3e etappe in het boekje Pieterpad deel II: Vorden – Maastricht. Je kunt ook de route downloaden als gpx. maar de route is ook erg goed gemarkeerd langs de weg.
Ik ben gisteren al van het centrum van Braamt (waar deze etappe officieel begint) naar de rand van het bos gelopen. Hier ligt mijn B&B en ik kan vandaag zo de deur uitstappen en ik zit binnen 2 minuten weer op de route van het Pieterpad.
Voor me ligt een muur van groene bossen. Het Bergherbos strekt zich voor mij uit en het Pieterpad gaat er dwars overheen. Het is nagenoeg 1 rechte lijn door het bos, tot je bij de uitkijktoren van Hulzerberg komt.
Daar tussen strekken de bossen zich voor je uit. Links, rechts, voor je en achter je. Niets dan bos, bomen, prachtige groene varens en veel geritsel in de struiken. Ik geloof niet dat ik ooit zo’n mooi bos heb gezien.
De zon prikt tussen het bladerdek dook maar het is nog wat fris. Het is heerlijk wandelen in dit prachtige bos. Je stijgt geleidelijk en langzaamaan.
Uitkijktoren Hulzerberg
Na ongeveer 6-7 km wandelen, wordt het ineens wat drukker. Van links en rechts komen andere mensen aanlopen en ik zie voor me een gigantische uitzichttoren opdoemen. Voor mij het ideale moment om even pauze te houden. Voor andere mensen is dit een mooi extra klim!
Ik besluit de 21m hoge toren niet te beklimmen. Ik wil energie sparen voor de rest van de lange intensieve dag, maar het uitzicht moet fantastisch zijn. Je kunt op een heldere dag Zutphen, Nijmegen en het Duitse Kleve zien liggen.
Hierna maakt het Pieterpad een paar leuke kronkels door de Hooge Heide van het Bergerbos. Let op, hier loopt ook een MTB route, dus er kunnen zomaar rappe fietsers opdoemen. Bij de parkeerplaats ga je de asfalt weg op en steek je de A3 over.
Stukje Duitsland
En de A3 is de grens tussen Nederland en Duitsland. Wie denkt dat het Pieterpad uitsluitend over Nederlands grondgebied gaat, die heeft het mis. Het Pieterpad loopt via Hoch-Elten en dat ligt in Duitsland.
Maar vrees niet, er is geen paspoort controle en er komen zoveel Nederlanders, dat je echt geen cursus Duits hoeft te volgen om je weg te vinden.
Het Pieterpad slingert een beetje langs wat velden en landerijen en komt dan bij de rand van Hoch-Elten uit. Een klein dorpje met een paar faciliteiten. Elten zelf ligt iets verderop en heeft supermarkten, campings en horeca en logeeradressen in overvloed.
Maar het Pieterpad loopt via de St. Vitus kerk door Hoch-Elten. Ik buig af want er is een pannekoekrestaurant in Hoch-Elten. En dat klinkt goed. Hoch-Elten heeft ook een imbiss (een soort snackbar met Duitse specialiteiten) en een toeristenbureau.
Ik laat de pannenkoek mij goed smaken en dan pas ga ik weer op pad.
Afdalen naar Nederland en de Rijn
Na de kerk gaat het direct stijl naar beneden. Je kunt een blik werpen in het Rijndal maar ik let vooral op waar ik loop. Op een gegeven moment stuit je op een bankje en lijkt het pad naar rechts te gaan. Dat is het meest logische, maar het Pieterpad maakt hier een scherpe bocht naar links, nog stijler naar beneden.
De markering naar links (bij het bankje) is makkelijk over het hoofd te zien, dus let hier op.
En voor ik het weet ben ik beneden bij de doorgaande weg. Alles is weer vlak en voila, ik ben weer in Nederland. Het Pieterpad loopt naast de doorgaande weg richting Spijk.
Let op: In de wintermaanden (Jan t/m Maart) is het veer naar Millingen a/d Rijn uit de vaart. Je kunt deze route van het Pieterpad lopen tot Tolkamer en de volgende keer verder gaan in Millingen a/d Rijn. Evt. kun je het OV pakken om van Tolkamer naar Millingen te gaan met bus en trein (2 uur reistijd).
De route is ter plekke aangepast. Bij Spijk volg je de bordjes en loop je een stuk van het Noaberpad. Deze is ook met rood-witte markering aangegeven en loopt via Emmerich en Kleve (DE) naar Milsbeek. Je mist dan delen van de etappes naar Millingen a/d Rijn – Groesbeek – Gennep.
Via de dijk naar Tolkamer of niet?
Op dit moment (2022) loopt het Pieterpad, via de doorgaande weg naar Spijk. In het dorp ga je de dijk op en loop je via de dijk, langs het water richting Tolkamer. Je hebt hier een goed zicht op de scheepvaart op de Rijn, maar je loopt op de dijk. Er is geen apart fiets- of voetpad. Je kunt benedendijks lopen, dan loop je door het gras.
Er is zojuist aangekondigd dat met de wijzigingen van het nieuwe boekje (voorjaan 2023) de weg over de dijk zal komen te vervallen. De Pieterpad route loopt dan noordelijk langs het dorp Spijk. De bordjes zullen in het veld aangepast worden.
Ik nam nog de route richting Spijk. In het dorp liep ik langs de bushalte en besloot even te gaan zitten. Ineens kwam er een bus aan en ik dacht: laat ik die maar nemen naar Tolkamer. Dit zorgde ervoor dat ik de 3.5 km over de dijk niet hoefde te lopen en bespaarde me een uur wandelen. Met mijn zorgen over het dagtotaal aan km zat het nu ineens ook weer goed, dus ik nam voor dit stukje de bus.
Veerboot over de Rijn
In Tolkamer loop je door, langs Tuindorp en dan over een wandelpad richting een recratiepark en waterplas. Achter het hek staan de stacaravans en campers, maar het Pieterpad loopt eromheen. Het wandelpad slaat linksaf en je doorkruisd een bouwput met veel industie.
Dan ben je ineens weer in de natuur en kun je de rivier weer zien liggen. Op naar het pontje over de Rijn! Normaal gesproken vaart de veerboot een keer per uur. Soms vaker als er behoefte aan is. Soms vaart de schipper niet als er niemand is. Ik had geen idee wat ik kon verwachten maar ik was tóch verrast om alleen een aanleg steiger te zien.
Er is geen beschutting of zitplek te vinden om te wachten op de pont. De boot was in mijn geval nét aan de overkant aangekomen. En het duurde wel even voordat iedereen uitgestapt was, alle andere mensen weer aan boord waren en de boot weer overvoer, en weer aan onze kant aankwam.
De wind waaide hard en fel en inmiddels was ik verandert in een ijspegel. Brbrbrr. Maar de overtocht was heerlijk. Je betaalt een klein bedrag aan de schipper (cash of wireless) en de boot brengt je weer naar de overkant.
Bekijk voor het actuele nieuws over de veerpont, deze website.
Millingen a/d Rijn
Aan de overkant zat het terras bij “de Gelderse Poort” afgeladen vol dus ik liep eraan voorbij. Het Pieterpad volgt de doorgaande weg en voor je het weet, sta je middenin bruisend Millingen a/d Rijn.
Tijd voor pauze. Of boodschappen. Of je neemt hier de bus. Ik nam lekker pauze en deed een boodschapje want mijn etappe ging vandaag nog door.
Via de Sint-Anthonius van Paduakerk loopt het Pieterpad richting de sportvelden van Millingen. Daar stap je weer de natuur in. Langs grote velden en landerijen en bomenrijen. Links Duitsland, maar de weg ligt in Nederland.
Met een breede bocht loop je langs de velden en je volgt de grens. Aan de overkant van de sloot andere electriciteitsmasten dan aan deze kant.
Uiteindelijk kwam ik uit bij camping De Zeelandschehof waar ik een trekkershut voor de nacht heb. Het Pieterpad komt langs de camping, dus het ligt ideaal aan de route.
Hoe kom je bij het beginpunt in Braamt?
Deze etappe begint in het dorp Braamt bij een splitsing. Hier is geen bushalte. Loop je terug naar de doorgaande weg en de rotonde, dan is daar de bushalte (halte Braamt Buiting). Hier komt de bus die naar Doetichem rijdt en naar ‘s-Heerenberg. Deze brengt je ook naar het nabijgelegen dorp Zeddam waar supermarkten, horeca en meer overnachtingsmogelijkheden zijn.
Wil je met het OV van Braamt naar Millingen a/d Rijn? Dan heb je echt wat tijd nodig. Neem vanaf Braamt de bus naar Doetichem. Dan met de trein naar Arnhem en Nijmegen. In Nijmegen neem je de bus naar Millingen. Dit kan 2 tot 3 uur duren, afhankelijk van de overstappen. Absoluut niet ideaal dus.
Braamt is een klein dorp en je kunt overal wel parkeren.
Hoe kom je bij het eindpunt in Millingen a/d Rijn?
Het eindpunt van deze etappe ligt in Millingen a/d Rijn bij het stadhuis. Hier zijn verschillende winkels en supermarkten, én bushaltes. Hier gaat de bus naar Kleve, Groesbeek en Nijmegen. Vanuit Nijmegen kun je met de trein naar de rest van Nederland.
Wil je met het OV terug naar Braamt? Dan ben je wel even onderweg. Neem de bus van Millingen naar Nijmegen. Daar neem je de trein naar Arnhem en Doetichem. In Doetichem neem je de bus naar ‘s-Heerenberg en stap je uit in Braamt. Reken wel op 2 tot 3 uur reistijd (en dus 3x overstappen).
Bij de AH kun je gratis parkeren. Iets verderop zijn ook sportvelden met meer dan genoeg parkeergelegenheid.
Opties als je met het OV moet voor deze route van het Pieterpad
De etappe loopt van Braamt naar Millingen a/d Rijn. De rivier zit behoorlijk in de weg, zowel als je met het OV moet als dat je met de auto van begin- naar eindpunt moet rijden. Want ook met de auto moet je behoorlijk omrijden via Kleve.
Maar het is niet gezegd dat je per sé met de pont naar de overkant moet en daar de etappe moet eindigen. Je kunt ook de etappe bij het pontje beëindigen. En de volgende keer aan de overkant van de rivier weer verdergaan. (Of voor de leuke ervaring gewoon even heen en weer met het pontje.)
Het beste kun je dan de etappe in Tolkamer beëindigen. Ben je een purist en wil je elke km van het Pieterpad lopen, loop dan door vanaf Tolkamer, via Tuindorp naar het pontje. Dat is 4.5 tot 5 km. Eenmaal bij het pontje maak je een leuke foto, en keer je weer om. De volgende keer begin je gewoon in Millingen a/d Rijn op de Rijndijk.
Mijn ervaringen met het lopen van het Pieterpad: Braamt naar Millingen
Ik zag als een berg op tegen de afstand van vandaag, de etappe van 24 km plus nog 3-4 km extra. En het stuk over de dijk. Maar ik werd aangenaam verrast door de schoonheid van de bossen, door het stukje door Duitsland en het passeren van de Rijn.
Helaas was het beste van mijn wandeldag er wel weer vanaf na Hoch-Elten, dus de rest van de wandeldag was wederom ploeteren. Toch ik even zat uit te blazen in Spijk, kwam de bus van Tolkamer net aanrijden. Ik twijfelde geen moment om het stuk over de dijk over te slaan.
Ik vind het riskant om over deze weg te lopen met vrachtverkeer en auto’s die zich niet aan de snelheid houden. Je kunt benedendijks lopen maar ik koos voor de bus. In Tolkamer stap ik weer uit en loop weer terug naar de route van het Pieterpad. Tijdens de busrit had ik niet het idee echt iets te missen. Ik denk dan ook dat het een goed besluit is om de route te verleggen. Hoe de nieuwe route wordt, dat weet ik nog niet.
Het stuk door de bossen is prachtig en stijgt met stip naar mijn favoriete top 3 tot nu toe. De afdaling naar Nederland is drastisch en stijl. Ik lijk wel naar beneden te rollen. Eenmaal weer op vlak terrein en dichter bij het water waai ik bijna uit mijn shirt. Brbbrr.
Eenmaal met het pontje overgezet neem ik lekker een pauze met een hapje en drankje. Helaas moet ik nog 4km doorlopen. Met boodschappen in de hand is dat toch een stuk zwaarder dan gedacht. Maar dan ben ik bij mijn logeeradres en is ook deze wandeldag weer tot een goed einde gekomen.
Mijn cijfers voor etappe 16: Braamt- Millingen a/d Rijn
Afstand: 24 km
Begintijd: 9.00 uur
Eindtijd: 17.00 uur
Weer: zonnig maar dan bewolkt en met veel wind.
Hoogtepunt: de bossen van het Bergherbos
Beginpunt: mijn B&B in Braamt. Ongeveer 2 km op de route.
Pauze: Waar pauzeer ik niet? Ik ga even zitten bij de uitkijktoren van het Hulzerberg. Ik neem een pannekoek in Hoch-Elten en pauzeer bij de bushalte in Spijk. Vanwege hoge nood maak ik een toiletstop bij het Brasserie de Swaenebloem na Tuindorp. Het is goed toeven op het terras in Millingen aan de Rijn bij de Kookdoom.
Eindpunt: Camping de Zeelandschehof. Ongeveer 4 km op de etappe van Millingen a/d Rijn naar Groesbeek
Ondergrond: Eerst vooral bospaden, dan asfalt richting de rivier en op de dijk. Dan een verhard wandelpad richting het veerpontje en in Millingen en daarbuiten weer asfalt.
Toiletten of rustopties: Te kust en te keur. Vanaf Braamt moet je het even ophouden tot in Hoch-Elten. Daar kun je toiletteren. Daarna kom je vlak voor Spijk langs een rustpunt. In Spijk zelf kon ik geen horeca ofzo ontdenken. In Tolkamer heb je weer opties te over qua horeca. Daarna is er genoeg horeca en toiletopties in Millingen.
Overnachtingen in Braamt
In Braamt heb ik wederom de jackpot gewonnen met mijn B&B T Korenblumpke. Wat een geweldige plek is dit! Ik zie dat ze ook bij Vrienden op de Fiets zijn aangesloten en dat betekend een zeer geschikte prijs. Maar met de service en comfort van een luxe B&B. Omdat er in Braamt geen horeca is, maak ik graag gebruik van de optie om mee te eten. De B&B ligt ongeveer 2 tot 2.5 km buiten Braamt, dus je moet even doorlopen op de etappe Braamt-Millingen a/d Rijn maar de B&B is 250m van het Pieterpad af.
Verder is er in Braamt weinig te vinden. De B&B die er waren zijn gesloten of niet beschikbaar. Andere opties zijn om de bus naar Zeddam te nemen (of te lopen). Hotel (en restaurant, super handig) Ruimzicht biedt goede service voor een schappelijke prijs. Bekijk dit hotel hier.
Anders is overnachten in Doetichem ook een optie. Bekijk alle mogelijkheden in de buurt van Braamt hier.
Overnachtingen in Millingen a/d Rijn
In Millingen aan de Rijn word het lastiger voor mij. Omdat het Hemelvaart weekend is, zijn de prijzen torenhoog, of ze zitten vol, of ze bieden alleen langere weekends aan. Aangezien ik maar op zoek ben naar 1 overnachting, is dat een probleem.
Erg populair en centraal gelegen zijn B&B Millingen a/d Rijn met degelijke prijzen en verschillende charmante kamers. Een andere optie is Hotel Millingen met een degelijk aanbod.
Vanwege de beperkte opties, besluit ik een trekkershut te boeken bij de Zeelandsche Hof. De locatie is prachtig en de trekkershutjes zijn van veel gemakken voorzien. Het is echter erg koud die nacht en de slaapzak biedt niet voldoende warmte.
Ook ligt de Zeelandsche Hof bijna 4 km voorbij Millingen a/d Rijn. Gelukkig wel aan het Pieterpad, maar het is toch een eind lopen met mijn boodschapjes en zeker na de monster etappe van Braamt naar Millingen a/d Rijn.
Op zich is de camping hardstikke mooi en raad ik iedereen aan te logeren, maar qua aantal km lopen, is het allicht wat veel.
Pieterpad: Braamt – Millingen a/d Rijn
Al met al is dit echt een route van het Pieterpad met 2 gezichten. Enerzijds het gezellige van de Achterhoek in Braamt en dan de uitgestrekte bossen met flink wat hoogteverschil. Dan wandel je ineens in Duitsland.
Na Hoch-Elten daal je af en ben je weer in het groene, platte Nederland. Vol met industrie en boerenbedrijven. De river bepaalt hier de weg en de scheepvaart het ritme. Je kunt Millingen al zien liggen aan de overkant.
Eenmaal aan de andere kant van de Rijn, ben je nog steeds in Gelderland maar dit is toch echt een ander landschap. Polders en water, velden en boerderijen bepalen het beeld.
De etappe is me niet tegengevallen en ik ben blij dat ik deze route zo heb aangepakt. Vanaf nu gaat het verder zuidwaarts.
Hoe heb jij deze etappe aangepakt? Ben je wél over de dijk gelopen? Wat vond je ervan? En wat vind je van de beslissing om de route van het Pieterpad voortaan te verleggen? Laat het me weten in de comment sectie hieronder. Want ik hoor graag van je.